- หน้าแรก
- บทความน่ารู้
- โรคท้องผูก
- 27 Mar 2024
โรคท้องผูก (ถ่ายไม่ออก…บอกแพทย์จีน)
อาการท้องผูก คืออาการที่ถ่ายอุจจาระไม่ออก อุจจาระแข็งอุดกั้นในลำไส้มาเป็นเวลานาน ต้องใช้แรงเบ่งอุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้ง ต่อสัปดาห์ มักจะเกี่ยวข้องกับ อวัยวะลำไส้ใหญ่ อีกทั้งยังสัมพันธ์กับปอด ม้าม กระเพาะอาหาร ตับ และไต จะมีความเกี่ยวข้องกับโรคลำไส้อุดตัน ลำไส้อักเสบระยะพักฟื้นความสามารถในการบีบตัวลดลง ฤทธิ์ของยาทำให้ถ่ายยาก สารฮอร์โมนและต่อมไร้ท่อในร่างกายผิดปกติ รวมไปถึงโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ทำให้ขับถ่ายยากขึ้น สาเหตุเกิดได้จากปัจจัยภายนอกที่กระทบร่างกาย อาหารที่รับประทาน อารมณ์ ช่วงอายุที่มากขึ้น
1. ปัจจัยภายนอก: ความเย็น ความร้อนกระทบม้ามและลำไส้ ทำให้เกิดการทำลายสารน้ำที่ใช้ในการขับถ่ายอุจจาระทำให้ถ่ายได้ยากขึ้น
2. อาหาร: อาหารที่ย่อยยาก มักจะทำให้ม้ามและกระเพาะทำงานหนัก เกิดความร้อนภายในสะสมและทำลายสารน้ำในลำไส้ ทำให้ถ่ายได้ยากขึ้น
3. อารมณ์: อารมณ์โกรธ ครุ่นคิด วิตกกังวลมักจะกระทบกับตับและม้ามทำให้ลมปราณตับติดขัดสะสมเป็นความร้อนทำลายสารน้ำในลำไส้ ทำให้ถ่ายได้ยากขึ้น
4. ร่างกายอ่อนแอ: เกิดได้จากโรคประจำตัวและการหักโหมทำงานหนัก ทำให้ระบบม้ามและกระเพาะอาหาร ทำงานน้อยลงเกิดความเย็นจากการพร่องของหยาง รวมไปถึงลมปราณหยางไม่เพียงพอทำให้การผลักดันร่างกายให้ขับเคลื่อนได้น้อยลง สารน้ำในการหล่อเลี้ยงลำไส้น้อยลง ทำให้ระบบขับถ่ายผิดปกติ
1. ปัจจัยภายนอก: ความเย็น ความร้อนกระทบม้ามและลำไส้ ทำให้เกิดการทำลายสารน้ำที่ใช้ในการขับถ่ายอุจจาระทำให้ถ่ายได้ยากขึ้น
2. อาหาร: อาหารที่ย่อยยาก มักจะทำให้ม้ามและกระเพาะทำงานหนัก เกิดความร้อนภายในสะสมและทำลายสารน้ำในลำไส้ ทำให้ถ่ายได้ยากขึ้น
3. อารมณ์: อารมณ์โกรธ ครุ่นคิด วิตกกังวลมักจะกระทบกับตับและม้ามทำให้ลมปราณตับติดขัดสะสมเป็นความร้อนทำลายสารน้ำในลำไส้ ทำให้ถ่ายได้ยากขึ้น
4. ร่างกายอ่อนแอ: เกิดได้จากโรคประจำตัวและการหักโหมทำงานหนัก ทำให้ระบบม้ามและกระเพาะอาหาร ทำงานน้อยลงเกิดความเย็นจากการพร่องของหยาง รวมไปถึงลมปราณหยางไม่เพียงพอทำให้การผลักดันร่างกายให้ขับเคลื่อนได้น้อยลง สารน้ำในการหล่อเลี้ยงลำไส้น้อยลง ทำให้ระบบขับถ่ายผิดปกติ
แล้วเราจะสามารถแยกระหว่าง โรคท้องผูก และโรคลำไส้อุดตัน ได้อย่างไร
โรคท้องผูก | โรคลำไส้อุดตัน |
- ถ่ายอุจจาระยาก น้อยกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์ สามารถพบเลือดปนได้ | - ถ่ายอุจจาระยาก น้อยกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์ สามารถพบหนองหรือเลือดปนได้ |
- เป็นเรื้อรังจากการระบบขับถ่ายผิดปกติ | - เป็นฉับพลัน มีบางสิ่งอุดตันทางเดินลำไส้ เช่นเนื้องอก ลำไส้กลืนกัน |
- ปวดแน่นท้อง ถ่ายยาก ถ่ายแข็ง ผายลมมีกลิ่นรุนแรง ลำไส้มีเสียง | - แน่นท้อง ไม่ชอบให้กด ถ่ายยากไม่สามารถผายลมได้ ลำไส้มีเสียง |
- มีอาการคลื่นไส้อาเจียน เบื่ออาหารร่วมได้ | - ลำไส้อุดตันรุนแรง พบอาการคลื่นไส้อาเจียนเป็นกลิ่นสีคล้ายอุจจาระได้ |
สาเหตุที่แตกต่างกันทำให้ถ่ายยาก…ไม่เหมือนกันได้
1. ถ่ายยากจากลมปราณอุดกั้นเกิดความร้อน
- จะทำให้มีลักษณะ ถ่ายอุจจาระเบ่ง +ถ่ายอุจจาระแสบร้อน
- จะทำให้มีลักษณะ ถ่ายอุจจาระแสบร้อน + ถ่ายอุจจาระไม่มีแรงเบ่งลมปราณพร่อง
- ถ่ายอุจจาระไม่แข็ง แต่ถ่ายอุจจาระแสบร้อนต้องเบ่ง
- ถ่ายอุจจาระแข็งแห้ง
วิธีการรักษาในแพทย์แผนจีนที่ตอบโจทย์โรคท้องผูก
- โรคท้องผูกมักจะใช้วิธีการรักษาด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีน โดยการแบ่งเป็นกลุ่มแกร่ง ให้ทำการระบาย และกลุ่มพร่องให้ทำการบำรุงลมปราณ หยาง หยิน และเลือด
แนวทางการรักษา โดยแพทย์แผนจีนผู้เชี่ยวชาญ
- การฝังเข็มตามเส้นลมปราณ รวมถึงการกระตุ้นไฟฟ้า
- การกดจุดนวดทุยหนา
- การครอบแก้วแบบแพทย์แผนจีน
- การรับประทานสมุนไพรจีน
- การออกกำลังกาย ไทเก็ก ปาต้วนจิ่น
แนวทางป้องกัน ด้วยตัวเอง
- หลีกเลี่ยงการทานอาหารที่ย่อยยาก อาหารรสชาติเผ็ด หวาน มัน หลีกเลี่ยงการทานนมวัว ผลิตภัณฑ์จากนมวัว เนื้อแดง กล้วยดิบ แอลกอฮอล์ อาหารทะเล
- ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต ทำจิตใจให้สบาย ไม่วิตกกังวลหรือครุ่นคิด
- หลีกเลี่ยงการทานอาหารฤทธิ์และรสเย็น แนะนำให้ทานเป็นน้ำต้มขิงเพื่อเพิ่มลมปราณในการทำงานของม้ามและกระเพาะอาหาร